
Koʻpchilik toshkentliklarga Fargʻona yoʻli koʻchasidan uncha uzoq boʻlmagan joyda, sobiq Shumilov shaharchasi hududida joylashgan ikkita baland ochiq minoralar tanish. Ularni «Doʻstlik» metro stansiyasi yaqinida boʻlsangiz yaxshi koʻrinadi, ob-havo ochiq boʻlsa esa shahar markazidan ham koʻrinib turadi.
Bu
shunday deb ataluvchi uchqunli radiostansiya. Uning qurilishi uchun temir yoʻl
vokzalidan uncha uzoq boʻlmagan, shahar chegarasidan tashqarida taxminan 60
gektar maydon tanlandi. Stansiya qurilishi 1913-yilda boshlandi, birinchi xabar
esa 1915-yil aprelida uzatildi — u Moskvadan Toshkentga poezd joʻnatilgani haqida
maʼlumot berdi.
Birinchi
jahon urushi ketayotgan edi va Rossiya oʻz hududida va uning yaqinida
radioaloqa tizimini yaratayotgan edi. Shu kabi stansiyalar Moskva, Boku,
Bobruysk va Uzoq Sharqda qurilgan — jami olti statsionar radiostansiya.
Toshkent stansiyasi eng yirisidan biri edi. U akkumulyator batareyalari va har
biri 160 kVt quvvatga ega ikkita dizel-generatorlardan quvvat olardi.
Antenna
olti 90 metrlik metall mastalarga osilgan zich simlar tarmogʻidan iborat
boʻlib, ular nemis «Siemens-Halske» firmasi tomonidan loyihalashtirilgan va
qurilgan. 1918-yil mayidan 1920-yil apreligacha Turkiston oʻlkasi markaziy
Rossiyadan uzilib qolgan edi va bu vaqtda Toshkent radiostansiyasi sobiq
imperiyaning boshqa mintaqalari bilan aloqa qilishning yagona kanali edi.
Uchqunli
stansiyalarning asosiy kamchiligi shundaki, signal uchqun razryadidan butun
chastota spektriga tarqalardi. Bir necha yildan keyin kerakli chastotaga
sozlanadigan radiostansiyalar paydo boʻldi va uchqunli uzatgichlarga ehtiyoj
qolmadi. Minoralar hali antenna uchun ishlatilgan, ammo Quyoshli qishlogʻida
radiostansiya qurilgandan va 1956-yilda televizion minora ishga tushirilgandan
keyin ular amaliy ahamiyatini yoʻqotdi.
Mana
shunday gʻayrioddiy va biroz qaygʻuli Toshkentdagi birinchi radiostansiyaning
tarixi. Keyingi safar bu minoralarni koʻrganingizda, ularning yuz yillik
tarixini eslang, bu bizning ajoyib poytaxtimiz tarixini organik ravishda
toʻldiradi.

Botanik va farmatsevt Ieronim Ivanovich Krauze 1870 yilda Toshkentga kelib, aptekachi bo‘lib ish bo...

Toshkent kurantlari O‘zbekiston poytaxtining eng taniqli diqqatga sazovor joylaridan biri, xotira va...

Istiqbol va Shahrisabz ko‘chalari chorrahasida joylashgan go‘zal, qadimiy g‘ishtin bino toshkentli...
Barcha toshkentliklar Yahyo Gʻulomov va Istiqbol koʻchalari burchagida joylashgan Fransiya elchixon...