Eski versiya
Shrift o‘lchami:
Rang sxemasi:
Tasvirlar:
Xoja Ahror Valiy jome masjidi

Ko‘kaldosh madrasasi yonidagi uchta firuza rangli gumbaz uzoqdan ham ko‘zga tashlanadi va Toshkentning eski shahar manzarasini belgilaydi.

Bu tepalikda jome masjidi qurilishi bilan IX asrda arab bosqinchilari tomonidan vayron qilingan Toshkentning tiklanishi boshlangan.

1432 yilda mashhur so‘fiy va jamoat arbobi Xoja Ubaydulloh Ahror Toshkentdan Samarqandga ketishdan oldin eski masjid poydevorida katta jome masjidi barpo etishni buyurgan. Xoja Ahror 1404 yilda Toshkent yaqinidagi Bog‘iston qishlog‘ida tug‘ilgan, diniy bilimlari va davlat ishlaridagi faoliyati bilan shuhrat qozongan. 1451 yilda qurilgan masjid gumbazli kub shaklida bo‘lib, namozxonlar uchun katta hovlisi bo‘lgan. U mintaqadagi uchinchi yirik jome masjidi bo‘lib, undan faqat Samarqanddagi Bibixonim va Buxorodagi Masjidi Kalon kattaroq edi.

Asrlar davomida yomg‘irlar va zilzilalar masjidni vayron qilar edi, u bir necha bor rekonstruksiya qilingan. XVIII asrda Shayxontohur hokimi Yunusxo‘ja davrida asosiy kub ta'mirlangan va uzun hovli atrofida hujralar joylashgan gumbazsimon galereyalar qayta qurilgan. Bino 1868 yilgi zilzilada qattiq shikastlangan va 1888 yilda Rossiya imperatori Aleksandr III tomonidan Buxoro amirining harbiy tovonidan ajratilgan pullarga qayta tiklangan, shu sababli uni «Podshoh masjidi» deb atay boshlashgan.

Ulkan kub XX asrning oxirigacha tepalikda ko‘rinib turgan, ammo u sekin-asta vayron bo‘lishda davom etgan. 1997 yilda masjidni qayta tiklash to‘g‘risida qaror qabul qilingan va 2003 yilda u uchta kumushsimon gumbazli yangilangan ko‘rinishda qayta ochilgan.

2018 yilda gumbazlar firuza rangga bo‘yalgan. Bugungi kunda eng katta masjid ishlamoqda va namoz o‘qish hamda sayyohlar uchun ochiq. U hanuzgacha Xoja Ahror Valiy nomi bilan ataladi, shuningdek «Juma masjidi» yoki «Jome masjidi» deb ham yuritiladi. «Podshoh masjidi» nomi esa faqat zamondoshlar xotirasida qolgan, chunki sovet davrida podshohni tilga olish ta'qiqlangan, masjid binosidan esa yotoqxona va jamoat ehtiyojlari uchun foydalanilgan.

Hozirgi uch gumbaz esa shahar tarixi va Toshkentdagi bir paytlar yagona bo‘lgan jome masjidining sobiq ulug‘vorligini eslatadi.

Shuningdek, qiziqarli joylar
Shayx Xovandi Tohur maqbarasi

Shayxontohur maqbarasi (Shayx Xovandi at-Tohur) shahar markazida, Alisher Navoiy va Abdulla Qodiriy...

“Chorsu” bozori

Toshkentdagi “Chorsu” bozori — Markaziy Osiyoning eng qadimiy va mashhur bozorlaridan biri bo‘lib, u...

Qaffol ash-Shoshiy maqbarasi

Toshkentning muqaddas homiylarining shartli ro‘yxati an'anaviy ravishda birinchi islomiy uyg‘onish ...

Tashkentskiye Kuranti

Toshkent kurantlari O‘zbekiston poytaxtining eng taniqli diqqatga sazovor joylaridan biri, xotira va...

Saytning yangi versiyasini ishga tushirdik, eski versiyaga qaytishni istasangiz, bu yerga bosing

Eski versiya