
1870-yilda Toshkent harbiy rahbariyati observatoriya qurish haqida qaror qabul qildi. 1872-yilda shahar tashqarisida mos joy topildi — Akqoʻrgʻon hududi. U yer egalaridan sotib olindi va tez orada teleskop binolari qurilishi boshlandi. 1873-yilda refraktor ishga tushdi — bu yil observatoriya tashkil etilgan yil hisoblanadi.
Oʻsha
paytda astronomiya xizmatining asosiy vazifasi harbiylarni aholi punktlari
koordinatalari bilan aniq xaritalar bilan taʼminlash edi. Toshkentning musaffo
osmoni ilmiy maqsadlarda samoviy jismlarni sifatli kuzatish imkonini ham
berardi.
1895-yilda
meʼmor V. S. Geyntsʼelman teleskopning chiroyli binosini qurdi, u hozirgacha
saqlanib qolgan. Observatoriya oʻrnida yangi park yaratish rejalarida bu
tarixiy inshootni rekonstruksiya qilish koʻzda tutilgan.
1880-yillarda
observatoriya aniq vaqt manbai sifatida Toshkent qalʼasi bilan telefon simi
orqali bogʻlangan edi. Har kuni roppa-rosa peshinda toʻp ovozi eshitilib,
toshkentliklar shu boʻyicha vaqtlarini tekshirardilar.
Aniq
vaqtni aniqlash va saqlash mexanizmlari yer ostida chuqur joylashgan boʻlib,
urush yillarida foydali boʻldi — Sovet Ittifoqining barcha observatoriyalari
nemislar tomonidan bosib olingan hududda qolgan edi. Aniq vaqt signallari
harbiylar, olimlar va sanoat harakatlarini muvofiqlashtirish uchun zarur
edi.
1966-yilda
Toshkent observatoriyasi Oʻzbekiston Fanlar akademiyasining Astronomiya
institutiga aylantirildi.
Akqoʻrgʻon
kanali oqib oʻtadigan Astronomiya instituti hududi hali ham chiroyli va
manzarali. Hozirda bu yerda gulzor park tashkil etilmoqda.

Har bir toshkentlikka bu qisqartma tanish — ToshMI. U endi faqat oʻquv muassasasi nomi emas, balki...

Mehmonxona “O‘zbekiston” nafaqat oddiy mehmonxona, balki Toshkentning ramziy belgilaridan biridir. 1...

XIX asr oxirida Toshkentda ikkita yetim bolalar hovlisi — Aleksandrovskiy va Kaufman hovlisi ishlab...

Yunusxon Mo‘g‘ulistoniy (1415–1487) iste'dodli inson, nufuzli siyosatchi bo‘lib, Toshkent va Farg‘o...